در آستانه دومین دوره رقابت بینالمللی علمی کنز که با مشارکت دانشجویان و محققان علمی بیش از 15 کشور مسلمان برگزار میشود به گفتوگو با پروفسور سهراب پور (رئیس هیئت مدیره بنیاد مصطفی و رئیس رقابت علمی کنز) پرداختهایم.
آقای پروفسور سهراب پور در آستانه برگزاری این رقابت علمی بزرگ جهان اسلام هستیم. پیش از صحبت درباره رقابت علمی کنز امکان دارد متولی برگزاری این رقابت یعنی بنیاد مصطفی را معرفی کنید و درباره جایزهای که تحت همین نام برگزار میشود و اهداف بنیاد از برگزاری اینگونه رقابتها را توضیح دهید؟
بنیـاد علـم و فنـاوری مصطفـی(ص) با هدف همافزایـی، شبکهسازی، اعتباربخشی و گفتمانسازی بیـن کشـورهای اسـلامی در حـوزه علـم و فناوریهای نوین و تشکیل حلقههای به هم پیوسته چرخه علم تا ثروت تاسیس شده است. در همین راستا جایزه مصطفی در سال 1391 شروع به فعالیت کرد. جایزه مصطفی جایزه علم و فناوری ایرانی است که هر دو سال یک بار به دانشمندان برتر جهان اسلام اعطا میشود. این جایزه به نام حضرت محمد (ص) پیامبر اسلام و به دلیل تأکید بسیار او بر علمآموزی، به نام یکی از القاب او، مصطفی نامگذاری شدهاست. مبلغ پرداختی به برنده این جایزه ۵۰۰٬۰۰۰ دلار آمریکا است که از راههایی چون وقف داراییهای مؤسسات بزرگ اقتصادی و دانشبنیان، صاحبان سرمایه یا عموم علاقهمندان به رشد علمی جوامع اسلامی تأمین میشود. هدف از برگزاری اینگونه رقابتهای علمی برقراری ارتباط بین مراکز علمی و محققان و تقویت ارتباطات منطقهای بین کشورهای اسلامی است و در این میان بنیاد مصطفی(ص)، چتری برای توسعه و تعاملات علمی و تحقیقاتی دانشمندان جهان اسلام میباشد.
آقای پروفسور سهراب پور، رقابت علمی کنز چه جایگاهی در سلسله فعالیتهای بنیاد مصطفی و جایزه مصطفی دارد؟ شیوه برگزاری این رقابت علمی به چه شکلی است؟
دبیرخانه جایزه مصطفی(ص) چهار برنامه اصلی را در دستور کار قرار دادخ است، این برنامهها شامل اعطای جایزه مصطفی(ص)، برنامه تبادل تجربیات علم و فناوری در کشورهای اسلامی، ایجاد مرکز علوم مصطفی(ص) و در نهایت ایجاد جامعه خادم المصطفی(ص) به عنوان مجموعهای از خیرین و واقفین علمی در جهان اسلام است.
در جهت تکمیل فعالیتهای علمی جایزه مصطفی و توجه به جامعه دانشجویان و محققان جوان مسلمان، رقابت علمی کنز شکل گرفته است. این رقابت علمی هر دو سال یکبار و با مشارکت اساتید و محققان جوان زیر 45 سال و در 5 حوزه منتخب برگزار میشود. حوزههای انتخاب شده برای دومین دوره رقابت علمی کنز شامل آب، محیط زیست و انرژی؛ بهداشت و پزشکی؛ فناوری اطلاعات و ارتباطات؛ حمل و نقل؛ و اقتصاد، بانکداری و تامین مالی میباشد. در مرحله اول و پس از فراخوان رقابت کنز، هریک از محققان جوان با ارسال ویدئو 5 دقیقهای از راه حل ابتکاری و عملی خود برای حل کردن یکی از مسائل مهم جهان اسلام در این رقابت شرکت میکند. در مرحله بعدی هیئت داوری متشکل از اساتید دانشگاه و سرآمدان هر حوزه، آن فیلمهای ارسال شده را بررسی میکنند و از میان آنها 3 فیلم و راه حل برتر در هریک از حوزهها و در مجموع 15 راه حل برتر را انتخاب میکنند. نهایتا در روز پایانی رویداد و با داوری نهایی، نفرات برتر هریک از حوزهها انتخاب میشوند و هدایایی به هریک از آنها اهدا میشود.
آقای پروفسور دوره قبلی رقابت علمی کنز در سال 1397 برگزار شد، برگزاری دوره قبلی چه دستاوردهایی برای توسعه علم در جهان اسلام داشت و آیا بنیاد مصطفی توانست به اهداف خود برسد؟
دوره قبلی این رقابتها که در سال 1397 برگزار شد اولین دوره از رقابت علمی کنز بود. در این دوره از رقابت علمی کنز بیش از 1000 طرح از 15 کشور مسلمان دنیا از جمله ایران، عمان، مالزی، پاکستان، عراق، افغانستان، سوریه، فلسطین، اردن، تونس، بنگلادش، اندونزی، نیجریه، مصر و قزاقستان در رقابت شرکت کردند و به داوری در میان آنها پرداخته شد. این رقابت علمی به خوبی توانست شور زیادی میان محققان جوان مسلمان ایجاد کند و ما همواره با دانش افزایی در تلاش هستیم تا پیشرفت علم و فناوری و نوآوری را در جهان اسلام گسترش داده و با جذب نخبگان از سراسر دنیا، به رشد علوم و دانش که سهم قابل ملاحظهای در خدمت رسانی به بشر دارد، کمک کنیم.
با این تفاصیل پس دوره قبلی رقابت کنز رویداد موفقی بوده است. برای توسعه هرچه بیشتر این رویداد در دوره آتی چه تدابیری اندیشیده شده است؟
در سراسر جهان بیش از 57 کشور مسلمان وجود دارد و در این کشورها در حدود 20 میلیون دانشجو مشغول به تحصیل هستند. اگرسایر محققان و اعضای فعال در جامعه علمی مسلمانان در سایر کشورها را به این تعداد اضافه کنیم مشاهده میشود که تعداد زیادی از افراد وجود دارند که میتوانند در جهت رفع مشکلات کشورهای جهان اسلام تلاش کنند. تنها نیاز است در جهت ایجاد شور و انگیزهای و توسعه شبکهسازی، برای این افراد اقدامی صورت بگیرد تا با آزاد شدن پتانسیل پنهان موجود در آنها قدمی در جهت حل کردن گوشهای از مشکلات مسلمانان و سایر افراد جهان برداشته شود.
در این دوره از رقابت علمی کنز ما تلاش کردهایم تا مشارکت بیشتری در آن صورت بگیرد و طرحهای بیشتری در این دوره شرکت کنند. همینطور تلاش شده است تا با پذیرش پاویونهایی از سایر کشورها، دیتابیسی از چالشها و مشکلات فعلی کشورهای جهان اسلام تهیه شود و با ایجاد بستر ارتباطی مناسب میان کشورهای مسلمان و محققان جوان مسلمان قدمی در راستای حل این چالشها، تجاریسازی ایدههای دریافتی و نهایتا اعتلای کشورهای اسلامی برداشته شود.
آقای پروفسور سهراب پور درباره این طرح بیشتر توضیح میدهید؟ چه گامهای برای انجام آن صورت گرفته است و آیا تا به الآن موفقیت آمیز بوده است؟
این رویداد نه تنها یک رقابت، بلکه یک بازار است که در قالب پاویونهای تخصصی، دانشمندان و مبتکران ممکن است یک مشتری خارجی را برای ایده، نمونه اولیه، MVP یا محصول جدید خود پیدا کنند. به همین دلیل در این دوره از رقابت علمی کنز به منظور بهرهبرداری حداکثری از ظرفیت شبکهسازی نخبگان جهان اسلام و همچنین حل مسائل و چالشهای عینی کشورهای شرکتکننده، دبیرخانه رقابت اقدام به طراحی پاویونهای تخصصی به میزبانی نهادهای همکار نموده است. هر یک از نهادهای همکار علاقهمند میتوانند یک یا چند چالش مرتبط با حوزههای رقابت را از طریق دبیرخانه فراخوان نموده و از ظرفیت محققان 57 کشور اسلامی به منظور حل مسالهها بهره ببرند. ضمن اینکه نهادهای میزبان پاویون هیچ الزامی به اهدای جایزه ندارند، اما به صرف میزبانی پاویون یک نماینده در هیات داوران رقابت خواهند داشت.
بنابراین، پاویونهای بینالمللی که به میزبانی موسساتی از کشورهای مختلف برگزار میشوند، چالشهای اساسی خود را اعلام نموده و از محققان و مبتکران جوان از سراسر کشورهای اسلامی دعوت میکنند تا به چالشها پاسخ دهند. به عبارت دیگر ، پاویونها متقاضیان نوآوری هستند.